این شیرینیهای قدیمی و سنتی که امروز برای شما میگذارم یا فراموش شده اند و یا در حال فراموش شدن ولی در خود یزد کسانی هستند که درست میکنند و استفاده .
خیلی خوشمزه اند !
حلوا توتک (Tootok ) :
این غذا را بیشتر در فصل زمستان استفاده می کرده اند . طرز تهیه : توت خشک را یکی دو ساعت خیس کرده بعد کمی می جوشانند ، مالیده و در پارچه نازکی صاف می کنند ، کمی روغن را در قابلمه ریخته ، آرد گندم و زردچوبه را کمی بو داده (سرخ کرده) ، آب توت را در آن ریخته بعد به هم می زنند تا کمی جوش بخورد . هل کوبیده را به آن اضافه می کنندودر سینی ریخته بعد از سرد شدن به صورت لوزی بریده مصرفی می کنند.
«مردم نگاری تفت ص51/ سید امیدعلی نصیب »
حلوای ارزن :
بعد از پوست کندن ارزن ، ارزن را پخته و آب توت را که قبلاً خیس کرده و صاف کرده اند در آن می ریختند و پس از کمی جوشاندن در سینی ریخته پس از سرد شدن آنرا به صورت لوزی می بریدند و بجای میوه مصرف می کرده اند نیز در موقع سردرد و دندان درد از آن استفاده می کردند .
« مردم نگاری تفت ص51/ سید امیدعلی نصیب 1381»
ترحلوا ( Tarhalva ) :
ترکیبی از آرد ، روغن گوسفند ، هل ، گلاب ، دارچین ، شکر و آب
آرد گندم را در روغن گوسفند به تعبیر محلی بو داده (برشته می کنند) به آن آب ، شکر ، گلاب ، هل و دارچین افزوده ، هم به صورت گرم و هم سرد شده آن را جهت تقویت زائو مصرف می کنند .
« دانش عمومی ص10/ محمدرضا قرائی زاده/1370 »
حلوای ترک ( Tarak ) :
عبارت بود از جوشانده روغن گوسفند (بزغاله) ، زردچوبه ، سیاه دانه ، مغز بادام ، گردو ، نبات ، آرد برنج ، شکر و هل که برای پذیرایی دیدار کنندگان از زائو مصرف می شود .
« مردم نگاری شهرستان اردکان/ ص 109/ محمدرضا قرائی زاده/ 1372 »
حلوا تخ تخک ( Takh Takhok ) :
بدین منظور چاشنی حلوا ارده را بلند تر بر می دارند ـ شکر را بیشتر می جوشانند ـ کنجد را داخل سینی پهن کرده ، چاشنی اضافه کرده ، مجدداً کنجد اضافه کرده و ... حلوا تخ تخک به دو صورت شکری و آردی تهیه می شود .
« مردم نگاری شهرستان اردکان / ص 38 »
حلوای سوهان یا چس توره ( Chesetoorah ) :
موادی که در تهیه حلوای سوهان به کار برده می شود عبارت است از :
رازیانه ، تخم گشنیز ، جوانه گندم بلغور شده ، شیره ، ارده ، زنجبیل ، گلاب و هل ، چس توره تنها در اردکان مصرف دارد و در لغت به معنی فضولات شغال است .
« مردم نگاری اردکان/ ص38 »
لتیر یا براتی :
در ماه برات ( Barati ) ـ ماه شعبان ـ مصرف می شود و آن یک نوع نان کوچک است که با روغن تهیه می شود . رنگ این نان حتماً باید زرد باشد لذا خمیر آن را با زردچوبه یا گل خشک که از بوته گیاه محلی است و گلهای زردی دارد در هم می آمیزند و با روغن در قطع کوچک می پزند .
« مردم نگاری شهرستان مهریز/ ص25/ سعید جانب الهی 1370 »
ماقوت :
ماقوت یا به تعبیر محلی ماقوتک از جوشانده نشاسته به دست می آید ، سرد شده آن ، به صورت ژل مانند و با افزودن شیره نبات یا شیره انگور به عنوان میوه مصرف دارد .
شیربرنج :
ترکیبی از برنج ، شیر گاو ، شکر و آب
برنج از قبل خیس شده را جوشانده تا به تعبیر محلی وارود ـ Varavad ـ ( دانه های برنج له شود ) پس از آن شیرگاو و شکر را اضافه کرده ، شیر برنج حاصله سرد یا گرم به عنوان میوه یا غذا در سرما خوردگی مصرف دارد .
سورک ( Soorok ) :
ترکیبی از آرد گندم ، گل زردک ، تخم گشنیز ، کف دریا ، خمیر مایه نان را به صورت خمیر ورز داده و در تاوه با روغن ارده سرخ کرده با اضافه کردن شکر در خیرات اموات مصرف می شود . سورک در بین زرتشتیان نیز متداول است .